Heb je je ooit afgevraagd hoe een bejaarde Pipi Langkous eruit zou zien? Dan wil ik je graag voorstellen aan mijn taaie Thaise omaatje. Ze heeft misschien geen rode staarten of paard met stippen, maar op haar 83ste, een leeftijd waarop ze met een blauwgrijs spoelinkje chagrijnig achter de verwelkte geraniums zou moeten zitten, rijdt ze toeterend door Bangkok in een ordinaire Dukes of Hazard-bak, en verft ze haar gepermanente haar elk jaar een diepere tint zwart. “Misschien iets te zwart voor uw teint, Oma?” vroeg ik laatst voorzichtig. “Geen probleem”, riep Oma vrolijk, “dan doet Oma toch gewoon nog meer make-up op?, en ze haalde een flinke lik gouden oogschaduw over haar neusje. “Kijk, zo lijkt Oma’s neus langer. Goede tip! Doet Michael Jackson ook”, giechelde ze.

We zaten samen op haar veranda, mijn oma, moeder, zusje en ik. Drie generaties Oosterse draken die make-up-tips, lees: waardevolle levenslessen uitwisselden. In onze familie is make-up namelijk meer dan een trucje of noodzakelijk kwaad: het is zo’n beetje onze identiteit.

Toen mijn oma mijn opa ontmoette meer dan 60 jaar geleden bij de rivier Kwai was zij een prachtig opgemaakt rijk Thais meisje en hij een broodmagere straatarme Nederlands-Chinese krijgsgevangene in een lendendoekje. Toch twijfelde ze geen seconde toen hij haar na de oorlog ten huwelijk vroeg. “Opa was zo knap! Een kruising tussen Mao Tse Toeng en Elvis Presley”. Voor hem ontbeerde ze vervolgens kampen, armoe en de bekrompenheid van het grauwe Brabantse dorpje waar ze mijn moeder en 4 zoontjes opvoedde. Ze klaagde nooit maar trotseerde met geheven hoofd, ingesnoerde taille en felrood gestifte lippen de afkeurende blikken als ze als een Aziatische Gina Lollobrigida over de markt heupwiegde. Soms, als ik mezelf hoor klagen over deadlines of slechte dates, schaam ik me als ik denk aan hoe zwaar mijn oma het had in die periode. Geen vriendinnen en Sex and the City marathons, geen therapeut en yogaleraar. Ze had alleen zichzelf en haar make-up die stond voor haar kleurrijke Thaise cultuur en haar trots. Zelfs de grote watersnood van 1953 kon haar eye-liner niet doen doorlopen.

Laatst was Oma’s make-up wel erg kladderig. “Ja, Oma heeft last van staart. Kan niet zo goed zien. Doet nu make-up op gevoel, maar handen trillen een beetje.” riep ze vrolijk, maar ik bereid me nu toch voor op een afscheid. Ze zal in ieder geval voortleven in haar lessen. Pipi leerde me dat ik altijd mezelf moet zijn, maar Oma voegde daar iets aan toe: in moeilijke tijden is het soms het beste om een trotse opgeschmuckte versie van jezelf te zijn. En als ik haar heel erg ga missen, zal ik haar in gedachten horen zeggen: “Niet huilen. Zo zonde van je make-up.”

Maart, 2005